III Posiedzenie - Rady, baza, strona

Porządek posiedzenia

1) Powitanie, przedstawienie uczestników, celów spotkania – Mirosława Widurek,

2) Krótkie kompendium wiedzy na temat Rządowego Programu na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2014-2020 „ASOS” oraz perspektywa po 2020 roku – Jakub Borkowski i Beata Gembicka - Departament Polityki Senioralnej MRPiPS,

3) „Nasze doświadczenia w działaniach na rzecz społeczności senioralnej” – Paweł Krasowski – Stowarzyszenie Nasza Szczycieńska Ziemia w Szczytnie,

5) Prezentacja strony internetowej http://otomy.org.pl – Marek Widurek, Stowarzyszenie Kultura Karpat w Draganowej,

6) Prezentacja Bazy Organizacji Senioralnych - Mirosława Widurek,

7) Dyskusja,

8) Wojewódzkie Rady Senioralne – komu służą, czy są potrzebne, czy integrują środowiska senioralne i w jaki sposób diagnozują potrzeby seniorów? – dyskusja,

9) Ogólnopolskie porozumienie organizacji senioralnych – czy jest potrzebne i dlaczego, cele, nazwa, członkowie, forma prawna, struktura organizacyjna, siedziba, harmonogram, finansowanie – dyskusja.

Wśród gości przedstawiciele organizacji działających "dla" i "przez" seniorów, Wojewódzkich Rad Seniorów, MRPiPS, MEN oraz RDPP.

Do udziału w posiedzeniu zaproszono następujące osoby:

Jakub Borkowski i Beata Gembicka przedstawiciele Dyrektora Departamentu Polityki Senioralnej w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej,

Anna Balińska przedstawiciel Dyrektora Biura Dialogu i Korespondencji Kancelaria Prezydenta RP,

Renata Adamczyk-Nowak Fundacja „Indygo” - Wspieranie Aktywności Twórczej i Kultury w Warszawie,

Mariusz Augustynek Prezes Stowarzyszenia Na Rzecz Rozwoju Gminy Domaradz w Domaradzu,

Barbara Bałka Członek Zarządu Pomorskiej Rady ds. Polityki Senioralnej,

Stanisław Brzozowski Rzecznik Społecznej Rady Seniorów Województwa Warmińsko-Mazurskiego,

Urszula Chudak Przewodnicząca Lubuskiej Społeczna Rada Seniorów,

Grażyna Czajkowska Prezes Stowarzyszenia „Impuls” w Łomży,

Milena Englot-Brzozowska Sekretarz Forum Seniorów Samorządu Województwa Opolskiego,

Agnieszka Gomuła Stowarzyszenie Seniorów Dzierzgońskich w Dzierzgoniu,

Hanna Górecka Prezes Stowarzyszenia na Rzecz Wspierania Rodzin „Nowe Perspektywy”, Magdalena Jasionowska Sekretarz Regionalnej Rady ds. Seniorów Województwa Zachodniopomorskiego,

Teresa Jaskuła Sekretarz Śląskiej Rady ds. Seniorów,

Jolanta Koziak Sosnowieckie Stowarzyszenie „Aktywny Senior” w Sosnowcu,

Paweł Krasowski Prezes Stowarzyszenia Nasza Szczycieńska Ziemia w Szczytnie,

Ewa Maćków Sekretarz Dolnośląskiej Rady ds. Seniorów,

Maciej Nowak Stowarzyszenie Seniorów Kurpi i Ostrołęki w Ostrołęce,

Przedstawicielka Polskiego Związku Emerytów i Rencistów,

Wanda Radłowska Prezes Stowarzyszenia „Radość Życia” w Wałbrzychu,

Marzena Rudnicka Prezes Zarządu Krajowego Instytutu Gospodarki Senioralnej,

Marcelina Sadowska Sekretarz Wielkopolskiego Zespołu Ekspertów ds. polityki senioralnej,

Janina Tropisz Przewodnicząca Społecznej Rady Seniorów Województwa Łódzkiego,

Marek Widurek Prezes Stowarzyszenia Kultura Karpat w Draganowej,

Zbigniew Wojciechowski Przewodniczący Wojewódzkiej Rady ds. Polityki Senioralnej Województwa Lubelskiego,

Jolanta Wołągiewicz Przewodnicząca Rady Seniorów przy Marszałku Województwa Podlaskiego,

Bogusława Wypych Przewodnicząca Wojewódzkiej Społecznej Rady Osób Starszych Województwa Świętokrzyskiego,

Krystyna Żejmo-Wysocka Wojewódzka Rada ds. Polityki Senioralnej.

Galeria zdjęć:

Notatka z posiedzenia Zespołu ds. Partycypacji Społecznej Osób Starszych
w dniu 23 października 2019 r.

W dniu 23 października r. odbyło się kolejne posiedzenie Zespołu ds. Partycypacji Społecznej Osób Starszych, któremu przewodniczyła Mirosława Widurek. W spotkaniu uczestniczyli członkowie Zespołu, członkowie Rady Działalności Pożytku Publicznego oraz zaproszeni goście - zgodnie z listą obecności. Tematem wiodącym posiedzenia była dyskusja nad potrzebą utworzenia ogólnopolskiego porozumienia organizacji senioralnych oraz bazy organizacji senioralnych.

1) Krótkie kompendium wiedzy na temat Rządowego Programu na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2014-2020 „ASOS” oraz perspektywy po 2020 roku – przedstawił Jakub Borkowski z Departamentu Polityki Senioralnej w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Ministerstwo zadeklarowało pełną współpracę i pomoc organizacjom społeczeństwa obywatelskiego w ubieganiu się o środki z ASOS.

W 2018 r. spłynęło 1330 ofert, do realizacji zakwalifikowano 325. Najwięcej wpłynęło z woj. mazowieckiego, śląskiego, dolnośląskiego i małopolskiego, Najmniej z podlaskiego, opolskiego, świętokrzyskiego. Maleje liczba odrzuconych wniosków (w ub. r. 77).
Mirosława Widurek stwierdziła, że należy podjąć starania, aby zachęcić do ubiegania się
o środki z ASOS te województwa, które do tej pory rzadko się o nie starały.

W tym roku konkurs będzie zorganizowany na przełomie grudnia i stycznia, ogłoszenie wyników nastąpi w marcu-kwietniu, przekazanie środków koło maja-czerwca, kiedy zazwyczaj projekty już są w toku. Jakub Borkowski podkreślił, że wszystkie koszty poniesione przed wypłatą są kosztami kwalifikowalnymi.

Marzena Rudnicka z Instytutu Gospodarki Senioralnej zapytała o istnienie bazy wiedzy o wykonanych projektach senioralnych. Jest ona bardzo potrzebna.

J.Borkowski wyjaśnił, że są plany stworzenia platformy zawierającej dobre praktyki, ale już w następnej edycji. Po 2020 r. nie będzie już programu ASOS, ale będzie nowy program stworzony na podstawie doświadczeń z ASOSa. Pozostanie prawdopodobnie finansowanie jednoroczne. Ministerstwo zwróci się do RDPP o uwagi, co zmienić w nowym programie.

Aleksander Pieczkin zgłosił propozycję, by w nowym projekcie wydłużyć okres składania wniosków z 22 na 30 dni. Jakub Borkowski wyjaśnił, że okres 22 wynika z ustawy (przyjęte jako okres minimalny). Wydłużenie go spowoduje opóźnienia w ogłoszeniu wyników i przekazaniu środków.

Edycja 2020 zmieni się bardzo niewiele, wszystkie dane są pod adresem www.asos2019.mrpips.gov.pl.

Teresa Jaskuła zgłosiła zastrzeżenie, że za późno ukazuje się regulamin konkursu i te 22 dni to dla organizacji senioralnych za mało. Mirosława Widurek poprosiła o zwiększenie dostępności telefonicznych konsultantów projektów, którzy w grudniu mogliby silniej wesprzeć te organizacje. Dodała również, że należałoby podjąć działanie upowszechniające wiedzę o ASOSie zwłaszcza w tych województwach, które dotychczas nie wykazują nim zainteresowania.

Wojciech Jachimowicz zapytał o to, kto zatwierdza regulaminy poszczególnych konkursów i czy są konsultacje prowadzone tych regulaminów. J. Borkowski wyjaśnił, że regulamin jest każdorazowo zatwierdzany przez ministra przed ogłoszeniem, konsultacje są prowadzone wewnątrz resortu i z Radą ds. Polityki Senioralnej. Regulamin zawsze musi być zgodny z programem.

Mira Widurek zasugerowała, by w te konsultacje włączać również zespół RDPP ds. partycypacji społ. osób starszych.

Jolanta Wołągiewicz podkreśliła problem braku projektów wieloletnich. Życie od grantu do grantu, szczególnie w projektach robionych w partycypacji, bardzo ogranicza pole działania organizacjom. Poddała też w wątpliwość kontrolę nad wydawanymi w ramach ASOSu pieniędzmi. Czasem projekty są pisane bardzo dobrze, bo przygotowują je doświadczeni eksperci, ale ich realizacja bardzo odbiera od założeń projektowych.

J.Borkowski wyraził nadzieję, że programy wieloletnie zostaną wprowadzone w przyszłej perspektywie. Odnosząc się do kwestii nadzoru nad wydawanymi środkami, wyjaśnił, że w tym celu organizowane są wizyty monitoringowe oraz kontrole.

Alicja Gawinek zwróciła uwagę na karty oceny wniosków, ponieważ bez zapoznania się z nimi trudno jest napisać dobry wniosek, który otrzyma dofinansowanie.

Maciej Kunysz uznał, że dotychczasowa pula środków na ASOS w wys. 38 mln jest niewystarczająca i zapytał o plany finansowe na przyszłą perspektywę oraz poruszył kwestię włączenia RDPP w konsultowanie regulaminów konkursów. Zwrócił się również do ministerstwa z prośbą o wprowadzenie możliwości poprawy błędów formalnych. Wezwanie organizacji do poprawy w ciągu 7 dni błędów formalnych pomoże wyłowić te projekty, których tematyka jest bardzo dobra, a są one odrzucane z powodu błędów formalnych. Poprosił też, by ministerstwo zastanowiło się w przyszłej perspektywie nad przesunięciem terminu ogłoszenia konkursu na listopad na podstawie prowizorium budżetowego. To ułatwi pracę zarówno organizacjom, jak i samemu ministerstwu pracy.

J. Borkowski poparł wniosek o zmianę terminu ogłaszania konkursu, natomiast w kwestii odwołania od błędów formalnych zapowiedział wprowadzenie ułatwień w formularzu. Co do środków finansowych na nową perspektywę zapewnił, że ministerstwo podejmie starania o zwiększenie budżetu. Maciej Kunysz zawnioskował o zaprotokołowanie, że Rada poprze formalnie te starania.

Katarzyna Malec zadała pytanie, czy program na nową perspektywę będzie zbudowany w oparciu o ewaluację obecnego programu i czy ta ewaluacja będzie miała charakter partycypacyjny. To pozwoliłoby na uniknięcie wielu niedociągnięć programu, które wskazał NIK w swoim raporcie z kontroli.

J.Borkowski wyjaśnił, że nowy program będzie budowany na podstawie dokumentu strategicznego Polityka społeczna do roku 2030 oraz analizy programu ASOS Dodał, że ministerstwo co roku stara się trochę modyfikować ten program w oparciu o wnioski zgłaszane przez organizacje.

Marzena Rudnicka przedstawiła trudności, z jakimi boryka się bardzo ciekawy projekt uruchomienia 3 domów dziennego pobytu w małych miejscowościach w Małopolsce. Instytut Gospodarki Senioralnej pozyskał środki na ich otwarcie i w partnerstwie z 3 gminami udało się wyremontować budynki i przez dwa lata prowadzić te domy. Po tym czasie skończyło się finansowanie, ponieważ gminy nie spełniały warunku nowo otwartych domów pobytu, więc nie mogą korzystać z programu Senior plus. W przyszłej perspektywie należałoby bardziej promować te inicjatywy, które już się zaczęły, nawet jeśli były finansowane ze środków z innego programu. Przewodnicząca Widurek zgłosiła chęć wyjazdu studyjnego do tych domów w celu osobistego zapoznania się ze sprawą.

Wojciech Jachimowicz podjął temat trwałości projektów. Łatwo jest rozpocząć projekt, ale zawsze trzeba od początku myśleć, skąd zdobędzie się środki na kontynuację, bo inaczej dochodzi do zjawiska grantozy. Nie można stale liczyć na dotacje państwowe. To powinno się zapisywać już na poziomie regulaminu konkursu.

2) Swoje doświadczenia w działaniach na rzecz społeczności senioralnej –przedstawił Paweł Krasowski ze Stowarzyszenia Nasza Szczycieńska Ziemia w Szczytnie.

Pokazując szeroki wachlarz inicjatyw podejmowanych na rzecz osób starszych, wskazał bariery, z jakimi borykają się szczycieńscy seniorzy, którzy chcieliby przynależeć do organizacji senioralnych. Są to elitarność organizacji (np. UTW), wysokie koszty udziału w imprezach organizowanych przez te organizacje, brak zajęć świetlicowych. Potrzebna jest współpraca między organizacjami senioralnymi. Problemem jest też działanie od projektu do projektu z powodu trudności w zapewnieniu bytu finansowego organizacji. W organizacjach brak fachowych kadr, które chcą pracować bez wynagrodzenia.

Mira Widurek podsumowując prezentację, stwierdziła, że trudności wskazane przez Pawła Krasowskiego mają charakter uniwersalny, z podobnymi kłopotami borykają się lokalne organizacje w całym kraju.

Barbara Bałka przedstawiła wyniki badań, z których wynika, że 78% seniorów nie ma żadnej wiedzy na temat organizacji działających na ich rzecz. Trzeba jako priorytet postawić właśnie dotarcie z informacją na ten temat do osób starszych.

Zamiast konkurować ze sobą organizacje senioralne powinny wymieniać się wiedzą i współdziałać na rzecz seniorów. W Białymstoku utworzono taką platformę do wzajemnej komunikacji i jest ona bardzo użyteczna

Ewa Zbelicka stwierdziła, że taka platforma jest dobra, ale dla seniorów, którzy umieją posługiwać się komputerem. Dla reszty potrzebne jest wydawnictwo papierowe. W programach edukacyjnych dla seniorów brak zajęć z obsługi nowoczesnych urządzeń, są tylko kursy podstawowe z obsługi komputera.

3) Wojewódzkie Rady Senioralne – komu służą, czy są potrzebne, czy integrują środowiska senioralne i w jaki sposób diagnozują potrzeby seniorów? – dyskusja

Wprowadzenia do tematu dokonała Mirosława Widurek. Z uzyskanych danych wynika, że jedynie w województwie podkarpackim nie została powołana wojewódzka rada senioralna. Te rady mają bardzo zróżnicowane nazwy. Przewodniczącymi są zwykle marszałkowie województw lub ich zastępcy. W skład rad wchodzą samorządy województw i organizacje senioralne. M. Widurek zwróciła się do przedstawicieli samorządów z pytaniem, czy rady mają kontakt z organizacjami w terenie, z gminnymi i powiatowymi radami senioralnymi, czy diagnozują potrzeby seniorów, czy są liderami tworzenia organizacji senioralnych i czy mają wpływ na podział środków.

W Gdańsku ta współpraca rozwija się bardzo owocnie. Rada spotyka się i z organizacjami , i z samorządami, którym pomaga tworzyć rady seniorów na niższym szczeblu. Od 2019 r. mają środki na działania na rzecz seniorów.

Śląska rada seniorów działa już drugą kadencję. Pozyskują informacje o działaniach organizacji senioralnych w całym województwie. Dużo jeżdżą w teren, tworzą rady gminne i powiatowe. Mają granty na małe projekty.

Z kolei w rada seniorów w województwie podlaskim powstała na podstawie Programu na rzecz osób starszych. W listopadzie odbędzie się V Forum organizacji senioralnych województwa podlaskiego. Wojewoda zapewnił w przyszłym roku finansowanie dla rady seniorów. Potrzebny jest ustawowy zapis o radach seniorów na szczeblu powiatu i gminy wraz z finansowaniem ich działania.

4) Prezentacji strony internetowej: www.otomy.org.pl dokonał Marek Widurek ze Stowarzyszenia Kultura Karpat w Draganowej.

Portal oto my seniorzy miałby być płaszczyzną wszelkiej wiedzy dla seniorów i organizacji senioralnych. Chodzi o to, by w jednym miejscu było kompendium wiedzy, bo teraz dużo wiedzy jest, ale informacje są zamieszczone w różnych miejscach. Marek Widurek przedstawił gościom projekt strony wraz z działami. Prace nad portalem będą trwały, na następnym posiedzeniu przewodnicząca przedstawi postępy w jego budowie.

5) Prezentacji Bazy Organizacji Senioralnych dokonała Mirosława Widurek

Baza jest potrzebna, żeby integrować organizacje, umożliwić im wymianę doświadczeń i dobrych praktyk. Należy propagować dorobek i osiągnięcia organizacji, zwłaszcza tych najmniejszych, diagnozować potrzeby seniorów w różnych społecznościach lokalnych.
Do bazy organizacji weszłoby ponad 10 tys. podmiotów, ale trzeba je jeszcze zweryfikować, czy wciąż działają.

Warto w bazie umieścić też grupy nieformalne. Dostęp do bazy będzie zamknięty dla firm, które sprzedają seniorom różne produkty np. drogie garnki. Trzeba ten zakaz wpisać przy bazie. Maile i adresy trzeba umieścić w wersji nieedytowalnej.

6) Ogólnopolskie porozumienie organizacji senioralnych – czy jest potrzebne i dlaczego, cele, nazwa, członkowie, forma prawna, struktura organizacyjna, siedziba, harmonogram, finansowanie

Ideę porozumienia przedstawiła Mirosława Widurek. Aleksander Pieczkin zauważył, że istnieje już kilka ogólnopolskich federacji czy porozumień i raczej nie należałoby mnożyć tego typu bytów. Chodzi o to, by dogadały się ze sobą już istniejące federacje.

Mira Widurek wyjaśniła, że w ramach porozumienia małe organizacje miałyby taki sam głos jak duże federacje. Celem tego porozumienia miałoby być głównie wzmocnienie roli małych organizacji.

Maciej Kunysz odradził tworzenie porozumienia w formie stowarzyszenia. Lepiej stworzyć nieformalną federację, bo w jej ramach najłatwiej tworzyć partnerstwa.

7) Podsumowanie i wypracowanie rekomendacji

Na zakończenie posiedzenia przewodnicząca zespołu podziękowała gościom za konstruktywną dyskusję, zapowiadając kolejne spotkanie w sprawie współpracy organizacji senioralnych na styczeń 2020 r.

Notatkę sporządziła Ewa Lange, radca PRM w Departamencie Społeczeństwa Obywatelskiego